THE “ANTI-AUTHORITARIAN” FRIENDS OF THE STATE AND SCIENCE – ΟΙ «ΑΝΤΙΕΞΟΥΣΙΑΣΤΕΣ» ΦΙΛΟΙ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ
(An English translation of the slightly modified Appendix no 5 of TPTG,# 19-20)
THE “ANTI-AUTHORITARIAN” FRIENDS OF THE STATE AND SCIENCE
“In the face of the continuing horror that has people struggling for breath, many radicals continue to deny the dangers associated with the virus. Contagious diseases differ from other diseases in a very substantial way: they are by definition social. They presuppose contact, co-existence, a community – even an alienated one. What the SARS-CoV-2 pandemic has shown us, however, is that we are in a historical period where social relations are perceived as the burdensome void between solid, closed-up and inviolable individuals. Individualities that are self-determined, non-negotiable, non-contagious.”
The above quotation is from the introduction of Antithesi / Cognord’s text, The Reality of Denial and the Denial of Reality (September/December 2021, from now on RDDR). This text exemplifies the ideology of biological reductionism through which many people in the so-called far left/radical milieus perceived the SARS-CoV-2 pandemic the previous years. These people simplistically perceive social relations as physical contact between biological organisms that can cause… infection. This biological conception of sociality and by extension of solidarity -which became a strictly sanitary approach to the social question- constitutes the core of the argumentation on which this still current gem is based. “No one has a personal relationship with a contagious disease”, we are sternly reminded by its authors. That’s not hot news: everything -from human cognition to our constant contact with viruses- is the result of inevitable (material and formal) social metabolism and it includes biological mechanisms of social transmission. Indeed, formal social metabolism is of particular importance since no one in a society dominated by alienated capitalist relations can have “pure” personal/individual or social relationships with anything or anyone avoiding the mediation of the commodity-form, the money-form or the spectacle. And no one can avoid confronting the specifically capitalist distinctions of “contamination” and “purity” these alienated capitalist relations entail. Would it change anything if we said that we cannot have a “personal relationship” to the question of “public security” or “public order”, for example? Aren’t both of these two issues also “collective” and “social” ones? Aren’t both of these two issues, like everything else about capitalist society, also mediated by the divisions and pseudo-unifications imposed by the capitalist social relation? Note also that nowhere in their text one can find the scientific, production and exchange processes of this specific social relation held responsible for the origin and spread of SARS-CoV-2. According to the authors, “mutations of viruses are part and parcel of their natural development as viruses” that simply “land [sic] on a historically contingent period”!
The abstract contrast between “individual freedom” and “collective freedom”/“collective class need” Antithesi and Cognord establish is thus false for the reason that it bypasses the socially imposed mediations in the individual’s relation to herself; we are talking about impositions on the body or freedom of movement and mediations that reproduce the capitalist relation, individualize and subjectify individuals in particular ways, and invalidate antagonistic individuality. The starting point of any movement that aspires to question the capitalist relation starts from the level at which it is first perceived, the individual, since “the free development of each is the condition for the free development of all”. That’s the alphabet of radical theory, if we are not mistaken, or not? But the only individuality the authors acknowledge is the bourgeois individuality. Τherefore, it is no coincidence that despite their collectivist grandiloquence, in a footnote that has been omitted in the english version of their text they introduce the capitalist-inspired notion of “individual responsibility” through the back door: “We have already referred at length to the question of the impossibility of a personal relationship with a pandemic. But this approach should not be understood as a complete elimination of any notion of individual responsibility. The functional use of this ideological approach made by the state apparatus… does not mean that subjects who are ostentatiously indifferent to those around them have no share of responsibility.” The “subjects who are ostentatiously indifferent to those around them” are those who struggled equally against lockdowns, remote education, mandatory vaccination and austerity measures! We do, however, know from the struggles of the proletariat throughout history that the invention of the ways in which antagonistic individuality is articulated in a class community of struggle has as its starting point the resistance to direct or indirect oppression and not the conformity to state and capitalist plans which is served up to us here camouflaged by these “radical” experts as the new “communist” normative gospel.
What we say in the two preceding paragraphs should logically belong to the elementary prerequisites of a critique that wants to call itself «radical». The absence of these prerequisites is not the only problem with RDDR. Even more infuriating is the pompous and authoritarian style with which they wag a finger at anyone who doubts their supposedly self-evident interpretation of concepts such as “public health”, “collective class needs”, “solidarity”, “freedom” and, above all, the one and only practical “truth” that pervades their text, namely that we should scrupulously observe the state sanitary orders which they simply call “effective, protective, horizontal measures”!
The fact that the terms and concepts that the capitalist state itself has used extensively in its propaganda -we could mention, for example, among other things, the state’s substitution of a socially and historically determined multifactorial concept of illness by a mechanistic, virocentric one, according to which a disease has a single cause- were not deconstructed cannot be attributed exclusively to the authors’ inadequate analytical method; the fact that the world is presented by the authors standing on its head, through an arrogant, almost prosecuting, discourse, can mainly be attributed to the retreat of the movement and its recuperation by the state (a process of statisation) even before -let alone after- the election of the Syriza government in 2015. The proximity of parts of the radical milieu to this new type of party and the re-legitimisation of the state and its functions during the Syriza’s term of office played in 2020 an important role for the Left in seeing the state as the protector of “public health”, even the “defender of reason”. How successfully has the state been re-legitimised in Greece is revealed at one point in their text where the authors claim that «the deniers [i.e. those who have doubts about the sanitary party line] have essentially created the space for the state to present itself as a responsible and rational exponent of the “general interest” against irrational individualism”, apparently referring to how the state was presented in their own eyes. Contrary to Antithesi/Cognord’s way of thinking, let us be serious: it is a complete and brazen reversal of reality to say that it is the questioning of the state’s management of the pandemic that has strengthened the state apparatus and not, on the contrary, the trust it has enjoyed by “radicals” like them in practice in the past three years!
Τheir misleading reference here and there to state management as “destructive” has only the meaning of a complaint: the state did not apply its mandates with the consistency they would like – and in a magical way, without repression!(1) The capitalist state is presented in their text as the rational power which, despite its U-turns, is obliged, in the interests of a healthy labour force, to take collective protective measures for the “common good”. While they use an analysis that at first sight resembles ours, namely the analysis of the contradictory functions of the state (accumulation and legitimation),(2) and even though they feel obliged to refer -in order not to be considered “Mitsotakis’ minions”- to the disciplining of labour power as a necessary component of these functions, however, they are unable to show us why and in what way disciplining was attempted through the pandemic measures. They think that disciplining and reproduction of the working class “lost its meaning” and this is due to their inability to understand what happened during 2020-2022. First, “proletarians” did not “get sick and die en masse” because of covid 19 as they claim – there was excess mortality only in the winter of 2021-2022 during the period of universal/mass vaccination for reasons that no one has explained convincingly yet. Second, value creation and the reproduction of the working class did not stop completely during those years. There was a phase of devaluation of (constant and variable) capital -which they do not acknowledge- and the slowdown of the economy was carefully handled. The disciplining measures that a phase of devalorisation demands are different from the disciplining measures taken during a phase of expanding valorisation of capital. However, the radical critique, which they slander and distort, has treated and still does treat the proletarian body as a constant field of state policies, and therefore as a battlefield; it has never equated the needs of capital with those of the proletariat and has subjected the capitalist form in which the state reproduces us to the most relentless criticism; radical critique knows that the state always treats us as expendable: either as “contaminated” bodies under the investigation of technoscience and biomedicine, or as bodies and minds to be exploited, or, in certain cases, as cannon fodder.(3)
The authors’ schizoid attitude towards the state, the result of the impossibility of reconciling the necessity of complying with its orders on the one hand with the maintenance of an allegedly radical critical stance on the other, tries to camouflage itself by appealing to an abstract proletarian consciousness which will promote “class and social solidarity” by recognizing that mass/universal/mandatory vaccination “meets a fundamental collective class need”. Τhey expected in vain that class self-discipline would free them from the awkward task of justifying state coercion! Their entire text is reminiscent of decrees of a medical police recruited in the service of an authoritarian, hypochondriac collectivism that many proletarians would gladly choose to remain outside it. Actually, this is what happened in the summer of 2021: proletarian distrust towards the state measures was so widespread that the state had to impose a bill providing that any boss in the private sector could dismiss any employee that failed to display vaccination, paid test or recovery certificates and that’s how the Health Department’s or Antithesi/Cognord’s “persuasion campaigns” ended.
The only activities that expressed “class and social solidarity” in the period of 2020-2022 were activities against the lockdowns, the introduction of a university police corps and mass/mandatory vaccination. It comes as no surprise that these activities (e.g. the class content of the suspended health workers’ movement) are absent from Antithesi/Cognord’s text. Τhey were so busy defending conceptual categories and “truths” used by the state in the pandemic (what constitutes a pandemic, a disease or public health, what it means “to take protective measures including vaccines whose effectiveness against symptomatic infection, hospitalization or death is overwhelmingly proven by the data” [actually it has been disproved by the data and not only due to adverse effects!]) and vilifying anyone who challenged them as “individualists”, “deniers”, “conspiracy theorists”, “reactionaries” and -how consistent for “left-wing communists”!-… “fascists” that it barred them from dealing with class struggle.
State-capitalist rationality (that is, irrationalism and glorification of capitalist science) is legitimized through the tactical sophistry of “yes, but”. Quoted from the text: “the fact that a form of protection against SARS-Cov-2 reduces costs, generates profits and reinforces the legitimacy of the state is not in itself a reason to reject it”; “while radical critique does not celebrate the authority of experts or science in general, let alone when social questions are posed, it does not fall back to endorsing and promoting the position of every non-expert”. Although they confess that they are not “epidemiology experts”, nevertheless they are sure that mRNA vaccines “are more tested and safer than most medicine that people consume on a daily basis”, simply because celebrated experts and the state told them so!
Not only is common sense disdained but even radical critique is systematically distorted and altered in order to be “creatively” adapted to the authors’ views on the necessity of defending state measures (and pharmaceutical companies). E.g. the old left communist critique of the feminist slogan “my body, my choice” is transformed by Antithesi/Cognord from being a critique of the limits of the body’s self-determination -a form of self-determination that was not rejected but considered unable to address the deeper causes of oppression- into an authoritarian denunciation of the right of self-determination of the body and into a justification of mandatory medical acts in the name of “the social character of a contagious disease” and of not letting individual choices work “to the detriment of [their] collective experience»!
They invoke Adorno -Adorno, who declared that “progress occurs where it ends”- to convince us of the usefulness and progressiveness of state measures taken in the name of the “collective”; they even point to Debord’s words, going so far as to distort the meaning of his statement that democracy wants “to be judged by its enemies rather than by its results”. In this famous statement Debord was not referring to the real enemies of bourgeois democracy -the social movements, one of which was, at the time, the anti-vaccination movement- but to the “mysterious” and “invisible enemies” that the state itself constructs -terrorism, or “murderous viruses” in our case- in order to present its declaration of a (protective) state of emergency as a sign of the utmost kindness of the hegemon towards his subjects!
We will not continue analyzing countless other howlers in that text, such as that “central components of global political economy of the last decades [e.g. austerity] have been set aside overnight” to save global labour power or their downright falsified use of statistical data. Even state recommendations for vaccination of health workers for a number of infectious diseases in Greece and other european countries are presented by the authors as “compulsory vaccination” that existed “long before the Coronavirus pandemic”! For the time being we would like our critique to be as short as possible.
We will close by mentioning an interesting aspect of the history of Antithesi/Cognord’s text that should not come as a surprise to the reader: the managers of Atlantico (a right-wing French news website whose founder and director does not hesitate to declare that “liberalism and capitalism are not swear words for us” and one of whose owners is the former director of Sarkozy’s election campaign) appreciated from the very first moment the valuable contribution this work from the “radical left” made to the mainstream state propaganda and wanted to publish it, grasping perfectly well its content, contrary to what Cognord said in his negative reply!
NOTES
1. “Anyone who travelled in Greece during the summer [of 2021] saw that there were no serious checks on vaccination, test or recovery certificates, but only its pretence”, write these fans of policing (without repression!). They continue undeterred: “the resulting explosion of cases in tourist destinations thus came as no surprise”. What came as a surprise was the fact that they did not ask for strict checks on certificates in the summer of 2022, nor are they asking for them today, even though the pandemic did not end in May 2022 because their state decided so! A multiple paradox indeed, as they themselves, in their biologized version of sociality that they advocate, do not distinguish either between the phases of a pandemic or between historical social forms: “minimizing social contact during a communicable disease is a reasonable measure, applicable whether we are talking about a modern capitalist state, a feudal society or even communism”, they say without much understanding of the logical consequence of such statements. Let us explain: if the coronavirus is now “endemic, remaining dozens of times more deadly than the flu”, as they continue to claim on their personal facebook profiles, then why have they increased their social contacts by going to events, bars, etc.? But, as we have many times said, the supporters of “responsible stay-at-home-ism”/vaccine worshippers have long since divorced themselves from reason and consistency.
2. All three authors of the text are former members of TPTG who, fortunately for us, have left long before 2020. They still use the basic analyses of our journal (the interpretation of the crisis as a crisis of reproduction of capitalist relations, revolutionary defeatism, the necessity of a proletarian public sphere, the critique of identity politics, etc.) but now embedded in a completely different political context.
3. Much ink has been spilled in the texts of the Assembly Against Biopower and Confinement to analyze disciplining as a condition for the enhanced continuation of the devaluation of labour power after the memoranda period and during the “covid crisis”. A very small sample of these texts can be found here: https://againstbiopowerandconfinement.noblogs.org/post/category/international/
The above text which consists of extracts from the latest issue of TPTG has been written as a reply to Angry Workers’ question which bits of the Antithesi/Cognord’s text we find reactionary. For a more comprehensive critique of their political position during the pandemic, see the Appendix of the publication The Proletarian Body as a Terrain of Political Controversy: moments of struggle against compulsory vaccination in Victorian England in the 19th century, which is a presentation and commentary on Nadja Durbach’s book Bodily Matters. The Appendix is entitled Some Reflections on academic and other “critics” on the movements against compulsory vaccination, it is divided in two parts and can be found on the site of the Assembly Against Biopower and Confinement. These texts include a more extensive critique of both the text referred to here and other views of Antithesi and its allies both in Greece as well as abroad (Karmina, Pasamontana, red n’ noir, etc.) – a critique that also includes reference to their political trickeries with statistical data. Unfortunately it’s all in Greek.
The text in pdf
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 5 – ΟΙ «ΑΝΤΙΕΞΟΥΣΙΑΣΤΕΣ» ΦΙΛΟΙ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ
«Οι λοιμώδεις, δηλαδή μεταδοτικές, ασθένειες διαφέρουν από άλλου είδους παθήσεις με έναν πολύ ουσιαστικό τρόπο: είναι πολύ πιο ευανάγνωστα κοινωνικές. Προϋποθέτουν επαφή, συνδιαλλαγή, συνεύρεση, μια κοινότητα. Αυτό που μας έδειξε όμως η πανδημία του SARS-CoV-2, είναι πως έχουμε εισέλθει σε ένα ιστορικό πλαίσιο όπου οι κοινωνικές σχέσεις γίνονται αντιληπτές ως ένα ενοχλητικό κενό ανάμεσα σε ατομικότητες, οι οποίες παρουσιάζονται ως συμπαγείς, κλειστές και απαραβίαστες. Ατομικότητες αυτοδιάθετες, μη-διαπραγματεύσιμες, μη-μεταδοτικές», διαβάζουμε στο κείμενο των Αντίθεση και Π.Ρ., Η πραγματικότητα της άρνησης και η άρνηση της πραγματικότητας, (1) όπου θαυμάζουμε έναν βιολογικό αναγωγισμό της έννοιας της κοινωνικότητας, ο οποίος αντιμετωπίζει απλοϊκά τις κοινωνικές σχέσεις ως επαφές βιολογικών οργανισμών που μπορούν να… μολύνουν και να μολυνθούν. Αυτή η βιολογικοποιημένη εκδοχή της κοινωνικότητας και κατ’ επέκταση της αλληλεγγύης –που μετατρέπεται σε μια αυστηρά υγειονομική προσέγγιση του κοινωνικού ζητήματος– αποτελεί τον πυρήνα της επιχειρηματολογίας στην οποία βασίζεται αυτό το πάντα επίκαιρο διαμάντι. «Κανείς δεν έχει προσωπική σχέση με μια μεταδοτική ασθένεια», μας επισημαίνουν αυστηρά, λες και δεν είναι τα πάντα –από την ανθρώπινη νοητικότητα ως τη διαρκή επαφή μας με ιούς– αποτέλεσμα του αναπόφευκτου κοινωνικού (υλικού και μορφικού) μεταβολισμού, που περιλαμβάνει και βιολογικούς μηχανισμούς κοινωνικής μετάδοσης. Ιδιαίτερη σημασία μάλιστα έχει ο μορφικός κοινωνικός μεταβολισμός αφού κανείς μέσα σε μια κοινωνία που κυριαρχούν οι αλλοτριωμένες καπιταλιστικές σχέσεις δεν μπορεί να έχει «καθαρές» προσωπικές/ατομικές ή κοινωνικές σχέσεις χωρίς τη μεσολάβηση του εμπορεύματος, του θεάματος και των ειδικά καπιταλιστικών διαχωρισμών «μόλυνσης» και «καθαρότητας» που συνεπάγονται. Μήπως θα άλλαζε κάτι αν λέγαμε ότι δεν μπορούμε να έχουμε «προσωπική σχέση» με το ζήτημα «δημόσια ασφάλεια» ή «δημόσια τάξη», για παράδειγμα; Μήπως δεν είναι κι αυτά ζητήματα «συλλογικά», «κοινωνικά»; Μήπως κι αυτά, όπως κι οτιδήποτε αφορά στην καπιταλιστική κοινωνία, δεν είναι διαμεσολαβημένα από τις διαιρέσεις και τις ψευδο-ενοποιήσεις που επιβάλει η κοινωνική σχέση-κεφάλαιο;
Η κάθετη αντιπαράθεση ανάμεσα στην «ατομική ελευθερία» και τη «συλλογική ελευθερία» στην οποία προβαίνουν η Αντίθεση και ο Π.Ρ. είναι λοιπόν ψευδής για τον λόγο ότι παρακάμπτει τις κοινωνικά επιβαλλόμενες διαμεσολαβήσεις στη σχέση του ατόμου με τον εαυτό του, είτε αυτές αφορούν επιβολές πάνω στο σώμα είτε την ελευθερία κινήσεων· διαμεσολαβήσεις που αναπαράγουν την καπιταλιστική σχέση, εξατομικεύουν και υποκειμενοποιούν με συγκεκριμένους τρόπους τα άτομα και ακυρώνουν την ανταγωνιστική ατομικότητα. Και φυσικά η αφετηρία κάθε κίνησης αμφισβήτησης αυτής της σχέσης ξεκινά από το επίπεδο που αυτή γίνεται αρχικά αντιληπτή, το άτομο, αφού «η ελεύθερη ανάπτυξη του καθενός είναι η προϋπόθεση για την ελεύθερη ανάπτυξη όλων», αν θυμόμαστε καλά από την αλφάβητο της ριζοσπαστικής θεωρίας. Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι παρά τις κολλεκτιβίστικες λεκτικές κορώνες που πετάνε, για το «ατομικό» επιφυλάσσουν ένα καθήκον, αυτό της καπιταλιστικής έμπνευσης «ατομικής ευθύνης» το οποίο μπάζουν από την πίσω πόρτα στη σημείωση 25 του κειμένου τους: «Έχουμε ήδη αναφερθεί διεξοδικά στο θέμα της αδυνατότητας μιας προσωπικής σχέσης με μια πανδημία. Αυτή η προσέγγιση όμως δεν πρέπει να γίνει κατανοητή ως ένα πλήρες σβήσιμο κάθε έννοιας ατομικής ευθύνης. Η λειτουργική χρήση που κάνει ο κρατικός μηχανισμός αυτής της ιδεολογικής προσέγγισης… δεν σημαίνει πως τα υποκείμενα που αδιαφορούν επιδεικτικά για τους γύρω τους δεν έχουν κανένα μερίδιο ευθύνης». Εμείς, ωστόσο, γνωρίζουμε από τους αγώνες του προλεταριάτου μέσα στην ιστορία, ότι η επινόηση των τρόπων με τους οποίους η ανταγωνιστική ατομικότητα συναρθρώνεται στην (ταξική) κοινότητα έχει αφετηρία την αντίσταση στην άμεση ή έμμεση καταπίεση και όχι προφανώς τη συμμόρφωση στους κρατικούς και καπιταλιστικούς σχεδιασμούς που εδώ μας σερβίρεται καμουφλαρισμένη ως «κομμουνιστικό» κανονιστικό ευαγγέλιο κάποιων επαϊόντων «ριζοσπαστών» καρδιναλίων.
Δεν είναι μόνο ότι αυτά που λέμε στις δύο προηγούμενες παραγράφους θα έπρεπε λογικά να ανήκουν στα στοιχειώδη προαπαιτούμενα μιας κριτικής που θέλει να λέγεται «ριζοσπαστική». Το πλέον εξοργιστικό είναι το πομπώδες και αυταρχικό ύφος με το οποίο κουνάνε το δάχτυλο σε όποια αμφιβάλλει για τη δήθεν αυτονόητη και αυταπόδεικτη ερμηνεία εννοιών όπως «δημόσια υγεία», «συλλογικό», «αλληλεγγύη», «ελευθερία» και κυρίως για τη μία και μοναδική πρακτική αλήθεια που –όπως διαπιστώνει καμιά διαβάζοντας το κείμενο– συνεπάγονται όλα αυτά, δηλαδή την ευλαβική τήρηση των κρατικών εντολών!
Το ότι δεν αποδομούνται οι όροι και οι έννοιες που το ίδιο το αστικό καπιταλιστικό κράτος χρησιμοποίησε κατά κόρον στην προπαγάνδα του –θα μπορούσαμε να αναφέρουμε, μεταξύ άλλων, την κρατική υποκατάσταση μιας κοινωνικά και ιστορικά καθορισμένης πολυπαραγοντικής νοσολογικής αντίληψης από μια μηχανιστική, ιοκεντρική, σύμφωνα με την οποία σε μία ασθένεια αντιστοιχεί ένα αίτιο–, το ότι ο κόσμος παρουσιάζεται με το κεφάλι κάτω και τα πόδια ψηλά και μάλιστα μέσα από έναν αλαζονικό, σχεδόν εισαγγελικό, λόγο δεν μπορούμε παρά να το αποδώσουμε στην υποχώρηση και κρατικοποίηση του κινήματος ήδη πριν –πόσο μάλλον μετά– την διακυβέρνηση του Σύριζα. Η γειτνίαση κομματιών του χώρου με αυτό το κόμμα νέου τύπου και η επανανομιμοποίηση του κράτους και των λειτουργιών του έπαιξαν το 2020 σημαντικό ρόλο στο να θεωρηθεί το κράτος προστάτης της «δημόσιας υγείας», ακόμα και υπερασπιστής του ορθού λόγου. Να πώς το παραδέχονται αποκαλυπτικά και οι ίδιοι σε ένα σημείο του κειμένου τους: «οι αρνητές [δηλαδή οι αμφισβητίες της μοναδικής σκέψης] δημιούργησαν και σιγοντάρισαν τις ιδανικές συνθήκες ώστε το κράτος να παρουσιαστεί ως υπεύθυνος και ορθολογικός εκφραστής του «γενικού συμφέροντος» απέναντι στον ανορθολογικό ατομικισμό», αναφερόμενοι προφανώς στο πώς παρουσιάστηκε στα δικά τους μάτια το κράτος. Αποτελεί όμως πλήρη και θρασεία αντιστροφή της πραγματικότητας να λένε ότι η όποια αμφισβήτηση της κρατικής διαχείρισης της πανδημίας είναι αυτή που ενίσχυσε τον κρατικό μηχανισμό και όχι αντίθετα η έμπρακτη εμπιστοσύνη με την οποία το περιέβαλαν αυτά τα τρία χρόνια «ριζοσπάστες» σαν αυτούς!
Η παραπλανητική δε αναφορά τους εδώ κι εκεί στην κρατική διαχείριση ως «καταστροφική» δεν έχει παρά την έννοια ενός παράπονου: ότι το κράτος δεν εφάρμοζε τις υποχρεωτικότητες με τη συνέπεια που θα ήθελαν αυτοί – και μάλιστα με έναν μαγικό τρόπο, χωρίς καταστολή! (2) Το καπιταλιστικό κράτος εμφανίζεται μέσα στο κείμενό τους ως η ορθολογική δύναμη που παρά τις όποιες παλινωδίες της είναι αναγκασμένη, μεριμνώντας για μια υγιή εργασιακή δύναμη, να παίρνει συλλογικά μέτρα προστασίας για το κοινό καλό. Ενώ χρησιμοποιούν μια ανάλυση που εκ πρώτης όψεως μοιάζει με την δική μας, την ανάλυση δηλαδή περί των αντιφατικών λειτουργιών του κράτους (συσσώρευση και νομιμοποίηση),(3) και παρότι νιώθουν υποχρεωμένοι να αναφέρονται –για να μη θεωρηθούν «τσιράκια του Κούλη»– στην πειθάρχηση της εργασιακής δύναμης ως αναγκαία συνιστώσα των λειτουργιών αυτών, εν τούτοις όχι μόνο δεν είναι σε θέση να μας δείξουν γιατί και με ποιον τρόπο επιχειρήθηκε η πειθάρχηση μέσα από τα μέτρα για την πανδημία, (4) αλλά αντίθετα καταλήγουν να λένε ότι «χάνει το νόημά της» ή είναι απλώς «αφηρημένη» αφού οι «προλετάριοι πεθαίνουν μαζικά» – ή μάλλον «πέθαιναν μαζικά» αφού τώρα πια το κράτος τούς λέει no problem! Ωστόσο, η ριζοσπαστική κριτική, την οποία συκοφαντούν και διαστρεβλώνουν, αντιμετώπιζε και αντιμετωπίζει το προλεταριακό σώμα ως πεδίο άσκησης κρατικών πολιτικών, και συνεπώς, ως πεδίο μάχης∙ ποτέ δεν ταύτισε τις ανάγκες του κεφαλαίου με αυτές του προλεταριάτου και υπέβαλε στην πιο αμείλικτη κριτική την καπιταλιστική μορφή με την οποία το κράτος μάς αναπαράγει αντιμετωπίζοντάς μας πάντα ως αναλώσιμες: είτε ως μολυσμένο κρέας για την τεχνοεπιστήμη και τη βιοϊατρική, είτε ως σώμα και μυαλό για αξιοποίηση, είτε, σε συγκεκριμένες περιπτώσεις, ως κρέας για κανόνια.
Η σχιζοειδής στάση τους απέναντι στο κράτος, αποτέλεσμα της αδύνατης συμφιλίωσης της αναγκαιότητας συμμόρφωσης με τις εντολές του από τη μία με τη διατήρηση μιας ντεμέκ ριζοσπαστικής κριτικής ματιάς από την άλλη, προσπαθεί να καμουφλαριστεί με την επίκληση στην «προλεταριακή συνείδηση» που από μόνη της θα αναγνωρίσει την κοινωνική αναγκαιότητα του εμβολιασμού, θα αυτοπειθαρχήσει και έτσι θα μας απαλλάξει από τον εξαναγκασμό. Άδικος κόπος! Όλο το κείμενό τους θυμίζει διατάγματα υγειονομικής αστυνομίας στρατολογημένης στην υπηρεσία ενός αυταρχικού, υποχονδριακού κολλεκτιβισμού από τον οποίον εμείς μετά χαράς επιλέγουμε να μείνουμε απέξω…
Συνοπτικά, στο κείμενο αυτό συναντάμε την πλήρη υιοθέτηση όλων των εννοιολογικών κατηγοριών που χρησιμοποίησε το κράτος στην πανδημία και των αντίστοιχων «αληθειών» τους (τι συνιστά πανδημία, ασθένεια, δημόσια υγεία, προστασία, αποτελεσματικότητα εμβολίων με αναφορά στην «αποδεδειγμένη προληπτική ικανότητα των εμβολίων» κλπ.), την κατάφαση απέναντι στα κρατικά μέτρα (λοκντάουν, μάσκες, μαζικός και καθολικός εμβολιασμός) και τη λοιδορία οποιωνδήποτε τα αμφισβήτησαν ως «ατομικιστών», «αρνητών», «συνωμοσιολόγων», «αντιδραστικών» και (πόσο συνεπές για «αριστερούς κομμουνιστές»!)… «φασιστών»!
Επιπλέον, στο κείμενό τους επιχειρείται μια διαστρεβλωμένη παρουσίαση των στοιχείων σχετικά με την υποχρεωτικότητα του εμβολιασμού των υγειονομικών σε Ελλάδα και Ευρώπη, καθώς οι «συστάσεις» για εμβολιασμό των εργαζόμενων στη βιομηχανία της υγείας παρουσιάζονται από την Αντίθεση και τον Π.Ρ. ως υποχρεωτικότητες!
Μέσω της τακτικής σοφιστειών τύπου «ναι μεν, αλλά» νομιμοποιείται η κρατική-καπιταλιστική ορθολογικότητα, δηλαδή ο ανορθολογισμός («το γεγονός πως μια μορφή προστασίας απέναντι στον SARS- Cov-2 μειώνει κόστη, αποφέρει κέρδη και εμπεδώνει τη νομιμοποίηση του κράτους δεν αποτελεί καθαυτό λόγο για να την αρνηθούμε») και η καπιταλιστική επιστήμη («η ριζοσπαστική κριτική δεν αποδέχεται την αυθεντία ούτε κάποιων “ειδικών” ούτε και της επιστήμης εν γένει… αλλά αυτό δεν σημαίνει πως φτάνει στο σημείο να εκθειάζει τη γνώμη/άποψη κάθε μη-ειδικού»). Η αντίσταση στα κρατικά μέτρα παρουσιάζεται ψευδώς ως αποτέλεσμα κρατικοποίησης τη στιγμή που συνέβη το ακριβώς αντίθετο: η μακρά διαδικασία συριζοποίησης/κρατικοποίησης μεγάλου μέρους του αντιεξουσιαστικού χώρου είχε ως αποτέλεσμα τη συμμόρφωση με τις κρατικές υποχρεωτικότητες.
Κάθε ταξικό περιεχόμενο που εκδιπλώθηκε στο πλαίσιο της ευρύτερης διαταξικής αμφισβήτησης/αντίστασης στις υποχρεωτικότητες (πχ. το ταξικό περιεχόμενο του κινήματος των ανεσταλμένων υγειονομικών) έχει ταχυδακτυλουργικά εξαφανιστεί.
Η ριζοσπαστική κριτική παραποιείται και αλλοιώνεται συστηματικά ώστε να προσαρμοστεί «δημιουργικά» στις απόψεις των συγγραφέων για την αναγκαιότητα υπεράσπισης των κρατικών μέτρων (και εμμέσως των φαρμακοβιομηχανιών). Πχ η παλιά αριστερή κομμουνιστική κριτική στο φεμινιστικό σύνθημα «my body, my choice» από κριτική των ορίων της αυτοδιάθεσης του σώματος –αυτοδιάθεση η οποία δεν απερρίπτετο αλλά θεωρείτο ότι αδυνατούσε να αντιμετωπίσει τις βαθύτερες αιτίες της καταπίεσης– μετατρέπεται στα χέρια της Αντίθεσης και του Π.Ρ. σε αυταρχική καταγγελία του δικαιώματος αυτοδιάθεσης του σώματος, δηλαδή της άρνησης του εμβολιασμού, και σε δικαιολόγηση υποχρεωτικών ιατρικών πράξεων στο όνομα «του κοινωνικού χαρακτήρα μιας μεταδοτικής ασθένειας» και της μη «επιβάρυνσης του συλλογικού»!
Επιστρατεύουν μέχρι και τον Adorno –τον Adorno που είχε δηλώσει ότι «η πρόοδος συντελείται μόνο εκεί όπου τελειώνει»– για να μας πείσουν για την ωφέλεια και την προοδευτικότητα των κρατικών μέτρων που παίρνονται στο όνομα του «συλλογικού»· ακόμα και τον Ντεμπόρ, φτάνοντας να διαστρεβλώσουν το νόημα της δήλωσής του πως «η δημοκρατία προτιμάει να κριθεί σε σχέση με τους εχθρούς της παρά σε σχέση με τα αποτελέσματά της». Στην περίφημη αυτή δήλωση ο Ντεμπόρ δεν αναφερόταν στους πραγματικούς εχθρούς της αστικής δημοκρατίας –στα κοινωνικά κινήματα, ένα εκ των οποίων ήταν στη συγκυρία και το «αντιεμβολιαστικό»– αλλά στους «μυστηριώδεις» και «αόρατους εχθρούς» που κατασκευάζει το ίδιο το κράτος –στην τρομοκρατία ή στους «φονικούς ιούς» στην περίπτωσή μας– για να παρουσιάσει μετά την εκ μέρους του κήρυξη (προστατευτικής) κατάστασης έκτακτης ανάγκης ως ένδειξη μέγιστης καλοσύνης του Ηγεμόνα προς τους υπήκοους! Για να μην αναφερθούμε σε άπειρες άλλες παπάτζες στο εν λόγω κείμενο, όπως ότι «οι κεντρικές συνιστώσες της παγκόσμιας οικονομικής πολιτικής της τελευταίας δεκαετίας [πχ. λιτότητα] παραμερίστηκαν εν μια νυκτί» για να σωθεί η παγκόσμια εργασιακή δύναμη!
Θα αναφέρουμε μια ενδιαφέρουσα πλευρά της ιστορίας αυτού του κειμένου που δεν θα πρέπει να προκαλέσει έκπληξη: οι υπεύθυνοι του Atlantico (ενός γαλλικού ειδησεογραφικού ιστότοπου που ο ιδρυτής και διευθυντής του δεν διστάζει να δηλώνει ότι «ο φιλελευθερισμός και ο καπιταλισμός δεν αποτελούν βρόμικες λέξεις για μας» και που ένας εκ των ιδιοκτητών του είναι ο πρώην διευθυντής της εκλογικής καμπάνιας του Σαρκοζύ) αντελήφθησαν από την πρώτη στιγμή την πολύτιμη συνεισφορά αυτού του πονήματος από τον χώρο της «ριζοσπαστικής αριστεράς» στην κυρίαρχη κρατική προπαγάνδα και θέλησαν να το δημοσιεύσουν, κατανοώντας μια χαρά το περιεχόμενό του, αντίθετα με ό,τι ισχυρίζεται ο Π.Ρ. στην αρνητική του απάντηση! (5)
Για μια πιο συνολική κριτική της στάσης της Αντίθεσης στη διάρκεια της πανδημίας, δες το Παράρτημα της έκδοσης Το Προλεταριακό Σώμα ως Πεδίο Πολιτικής Διαμάχης: στιγμές αγώνα ενάντια στον υποχρεωτικό εμβολιασμό στη βικτωριανή Αγγλία τον 19ο αιώνα, παρουσίαση και σχολιασμός του βιβλίου της N. Durbach «Bodily Matters», με τίτλο Σχετικά με κάποια αναμασήματα ακαδημαϊκών (και όχι μόνο) «κριτικών» πάνω στα κινήματα ενάντια στον υποχρεωτικό εμβολιασμό, και κυρίως το 2ο μέρος του στο site της Συνέλευσης ενάντια στη Βιοεξουσία και την Κλεισούρα. Στα κείμενα αυτά περιλαμβάνεται μια πιο εκτεταμένη κριτική τόσο στο αναφερόμενο εδώ κείμενό τους όσο και σε άλλες απόψεις της Αντίθεσης και των συμμάχων της (Κάρμινα, Πασαμοντάνια, red n noir κλπ.) – κριτική που περιλαμβάνει και τις πολιτικές απάτες που έχουν κάνει με τις στατιστικές και γενικά τα κρατικά στοιχεία που χρησιμοποιούν.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
1. https://antithesi.gr/?p=877. Το κείμενο έχει δημοσιευτεί και στο περιοδικό τους, Το Διαλυτικό #5 (Νοέμβριος 2021), σελ. 15-46.
2. «Οποιοσδήποτε ταξίδεψε το καλοκαίρι [του 2021] είδε ξεκάθαρα πως δεν υπήρχε κανένας πραγματικός έλεγχος πιστοποιητικών –εμβολιασμού, τεστ ή νοσήσεως– στις ακτοπλοϊκές γραμμές, παρά μόνο μια κλασική (για τον ελληνικό δημόσιο τομέα) προσποίηση τήρησης ελέγχων», γράφουν οι οπαδοί της αστυνόμευσης (χωρίς καταστολή!) Αντιθεσαίοι στην τρίτη υποσημείωση του κειμένου τους. «Επιπλέον», συνεχίζουν απτόητοι, «η εστίαση και η διασκέδαση λειτούργησε εντελώς ανεξέλεγκτα με αποτέλεσμα την έκρηξη των κρουσμάτων σε τουριστικούς προορισμούς». Παραδόξως, δεν ζήτησαν να γίνεται αυστηρός έλεγχος των πιστοποιητικών το καλοκαίρι του 2022 ούτε ζητούν να γίνεται σήμερα, παρότι η πανδημία δεν έληξε τον Μάη του 2022 επειδή έτσι το αποφάσισε το κράτος τους! Πολλαπλά παράδοξο μάλιστα, καθώς οι ίδιοι, μέσα στη βιολογικοποιημένη εκδοχή της κοινωνικότητας που υποστηρίζουν, δεν κάνουν διακρίσεις ούτε ανάμεσα στις φάσεις μιας πανδημίας ούτε ανάμεσα στις ιστορικές κοινωνικές μορφές: «η ελαχιστοποίηση των κοινωνικών επαφών κατά τη διάρκεια μιας μεταδοτικής ασθένειας είναι μια ξε-κάθαρα ορθολογική θέση που ισχύει είτε μιλάμε για ένα μοντέρνο καπιταλιστικό κράτος, μια φεουδαρχική κοινωνία ή ακόμα και τον κομμουνισμό», λένε στη δεύτερη υποσημείωση του κειμένου τους, χωρίς να πολυκαταλαβαίνουν τη λογική συνέπεια τέτοιων δηλώσεων. Εξηγούμαστε: αν ο κορωνοϊός είναι πλέον «ενδημικός, παραμένοντας δεκάδες φορές πιο θανατηφόρος από τη γρίπη», όπως εξακολουθούν να διατείνονται στα αντι-social media, τότε γιατί έχουν αυξήσει τις κοινωνικές επαφές τους πηγαίνοντας σε εκδηλώσεις, μπαράκια κ.λπ.; Αλλά, είπαμε, οι μενουμε-σπιτιστές/εμβολιολάτρες έχουν πάρει προ πολλού διαζύγιο από τη λογική και τη συνέπεια.
3. Και οι τρείς συγγραφείς του κειμένου είναι πρώην μέλη των Παιδιών της Γαλαρίας που ευτυχώς για μας την έκαναν πολύ πριν το 2020. Εξακολουθούν να χρησιμοποιούν βασικές αναλύσεις του περιοδικού μας (την ανάγνωση της κρίσης ως κρίση αναπαραγωγής των καπιταλιστικών σχέσεων, τον επαναστατικό ντεφαιτισμό, τις αναφορές στην προλεταριακή δημόσια σφαίρα, την κριτική της πολιτικής της ταυτότητας κλπ) ενταγμένες όμως τώρα σε ένα εντελώς διαφορετικό πολιτικό πλαίσιο.
4. Στα κείμενα της ΣΕΒΚ χύθηκαν τόνοι μελάνης για να αναλυθεί η πειθάρχηση ως όρος για την αναβαθμισμένη συνέχιση της υποτίμησης της εργατικής τάξης μετά τη μνημονιακή περίοδο.
5. Βλ. twitter.com/atlantico_fr/status/1485585860565389312
Το κείμενο σε pdf
Tags: βιοεξουσία, βιοπολιτική, επιστήμη, ιατρική, λιτότητα, Λογική, Μαρξ, πανδημία, πειθάρχηση, πολιτική της απαξίωσης, υγεία, Φουκώ, Χέγκελ